ΑΠΟΨΕΙΣ

Σε αυτό δεν φταίει ο Βολταίρος

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ
Ο πρωθυπουργός της χώρας καταπλήσσει τους Ευρωπαίους συναδέλφους του με την πειθήνια ανυπαρξία του απέναντι σε κάθε σύσταση, ακόμη και απλή σκέψη, των χωροφυλάκων της οικονομικής «ορθοδοξίας», είτε της ΕΚΤ είτε του ΔΝΤ.

Καταπλήσσει επίσης τους Ελληνες, που έλαβαν σοβαρά τις προεκλογικές επαγγελίες του, ότι θα συγκρουόταν με οικονομικά συμφέροντα, που επί δεκαετίες λυμαίνονται τη χώρα. Σήμερα, οι προεκλογικές δεσμεύσεις έχουν ολοσχερώς λησμονηθεί, ουδαμώς καν μνημονεύονται, ενώ διεκπεραιώνεται ως αυτονόητη η διαμετρικά αντίθετη βασική ιδέα: ότι οι Ελληνες δεν ήσαν θύματα της αποικιοποίησης της χώρας, αλλά ιδιοτελείς θύτες, οι οποίοι πρέπει να πληρώσουν για υποθετικά οφέλη, που με απατηλό τρόπο άντλησαν κατά το πρόσφατο παρελθόν.

Στην πρόσφατη ομιλία του στο συνέδριο της Διεθνούς Διαφάνειας, ο πρωθυπουργός εντόπισε τα αίτια της σημερινής κρίσης στη διαφθορά και στην κρατική σπατάλη. «Η κρίση πηγάζει πρωτίστως από την αδιαφάνεια της εξουσίας, του κράτους και του δημόσιου βίου, από την πελατειακή αντίληψη που διέβρωσε τα πάντα. Αφορά κατ’ εξοχήν το πώς λειτουργεί η χώρα μας, την έλλειψη σεβασμού του κράτους, συντεχνιών, ομάδων συμφερόντων, αλλά και συχνά πολιτών προς τους ίδιους τους νόμους και θεσμούς της χώρας, την περιφρόνηση αυτονόητων κανόνων δεοντολογίας». Οταν οι προμηθευτές του Δημοσίου μονοπωλούν κρατικές παραγγελίες και φουσκώνουν ανεξέλεγκτα το κόστος τους, αυτό θεωρείται «φυσικό». Οταν οι εργαζόμενοι οργανώνονται για να προφυλαχθούν από την ασυδοσία τους, αυτό θεωρείται «συντεχνιακό», «αντιδεοντολογικό», παρακώλυση της ελευθερίας αγορών και οφείλει να πατάσσεται. Η αφαίρεση δισεκατομμυρίων από την οικονομία και η παραχώρηση αυτών από το ελλειμματικό κράτος στην υποθετική διάσωση του πλεονασματικού χρηματοπιστωτικού συστήματος πώς χαρακτηρίζεται; Αναγκαία για την ομαλή λειτουργία του οικονομικού συστήματος ή μήπως διαφθορά και αντιπαραγωγική σπατάλη μεγάλης κλίμακος; Με τη διάγνωσή του, ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς ευθυγραμμίζεται με τους πλέον συντηρητικούς διεθνείς κύκλους.

Κατά γενική ομολογία, η τρέχουσα διεθνής κρίση προέκυψε με την απόσυρση του κράτους από τις ρυθμιστικές λειτουργίες του και συνιστάται σήμερα επάνοδος στο καθεστώς των ρυθμίσεων. Ο πρόεδρος Ομπάμα επαναφέρει κρατικές ρυθμίσεις στην οικονομία, όμως στη χώρα μας ενοχοποιείται ο δήθεν υπερ-ρυθμιστικός ρόλος του κράτους και εξαγγέλλονται πρόσθετες διαρθρωτικές απορρυθμίσεις, αποκρατικοποιήσεις, απελευθερώσεις αγορών. Εάν αυτό δεν αποτελεί συνειδητή μετάθεση και συγκάλυψη του πραγματικού προβλήματος, συνιστά τουλάχιστον αφελή, αλλά ανεπίτρεπτη, δημιουργία σύγχυσης τόσο ως προς τα δεδομένα του προβλήματος όσο και ως προς τα επιβαλλόμενα μέτρα.

Εάν το δημόσιο έλλειμμα είναι υπέρογκο, ουδέν πρόβλημα: δεν έχουμε παρά να το μειώσουμε, απαντά με προθυμία και απερίγραπτη αφέλεια ο πρωθυπουργός, θυμίζοντας τον βολταιρικό ήρωα Πανγκλός, που ο Γάλλος φιλόσοφος είχε εφεύρει (1759) για να σατιρίσει τον Γερμανό συνάδελφό του Λαϊβνίτιο (κάθε σχέση του βολταιρικού ήρωα με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης δεν είναι παρά απλή συνωνυμία). Πόση αδαημοσύνη χρειάζεται για να κατανοήσει κάποιος, πως ό,τι είναι δημόσιο έλλειμμα, αποτελεί ιδιωτικό πλεόνασμα;

Είναι αδύνατον να περικοπεί απότομα το πρώτο, χωρίς συνέπειες στα εισοδήματα των νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Το κυριότερο: εάν η μεταφορά εισοδήματος από τον ιδιωτικό τομέα στον δημόσιο συνεπάγεται μακροχρόνια ύφεση της οικονομίας και αποπληθωρισμό εισοδημάτων, τότε θα πρέπει να εξεταστεί εάν το τελικό όφελος είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από το κόστος για ολόκληρη την οικονομία. Ο Μάρτιν Γουλφ στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» υπογραμμίζει ότι το πρόβλημα δεν είναι η ισοσκέλιση του δημοσιονομικού ελλείμματος, αναγκαιότητα για την οποία όλοι συμφωνούν, αλλά πώς αυτή θα επιτευχθεί βαθμιαία και ήπια, χωρίς ύφεση και αποπληθωρισμό. Πρόγραμμα σταθερότητος μέσω ύφεσης αποτελεί αξιοθρήνητο ευφημισμό. Η υφεσιακή δυναμική πυροδοτεί αυτοτροφοδοτούμενο καθοδικό φαύλο κύκλο και ουδεμία σταθερότητα είναι εφικτή. Η κοινωνική δυστυχία και εξαθλίωση παραμένουν σε κάθε περίπτωση αντιπαραγωγικές, τονίζει ο Βρετανός αρθρογράφος, και αποκλείεται ως μέσον προς ισοσκέλιση του ελλείμματος. Ομοίως, ο επίσης Βρετανός οικονομολόγος Ρόμπερτ Σκιντέλσκι διευκρινίζει ότι το έλλειμμα και το χρέος δεν είναι ποτέ αιτίες, αλλά συνέπειες από την υστέρηση του εισοδήματος. Εμφανίζονται οσάκις το τελευταίο επιβραδύνεται. Δεν είναι δυνατόν η εξυγίανση του Δημοσίου να βασίζεται στη μετάθεση της ασθένειας στον ιδιωτικό τομέα. Μόνον η θρησκευτική δεισιδαιμονία διαπιστεύει ότι δήθεν πρέπει τα πράγματα να επιδεινωθούν, προκειμένου να βελτιωθούν στο μέλλον, ότι επιβάλλεται στην κοινωνία μακρά περίοδος εξαγοράς αμαρτιών προς εξαγνισμό της.

Ο σημερινός πρωθυπουργός ετιμήθηκε με τη λαϊκή ψήφο όχι για να πληρώσει τον λογαριασμό των προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά για να βγάλει τη χώρα από το αδιέξοδο των προκατόχων του, εφαρμόζοντας διαφορετική οικονομική πολιτική. Η τελευταία παραμένει μέχρι σήμερα ανύπαρκτη, ανεύρετη, ακόμη και στα συρτάρια, εκτός από την ετεροχρονισμένη ανακάλυψη της «παντογνωσίας» των αγορών, που πάντως σήμερα αμφισβητείται διεθνώς όλο και περισσότερο. Οι μισθωτοί πληρώνουν για τις αμαρτίες αυτών που συνεχίζουν να τις διαπράττουν.

Η ελληνική κυβέρνηση ενστερνίσθηκε τη σύσταση ΔΝΤ/Ε.Ε.: ύφεση και αποπληθωρισμός για να αποκλιμακωθούν τιμές και μισθοί, προκειμένου να αποβεί η χώρα ανταγωνιστική. Η συνταγή είναι αντάξια του Γερμανού μαθηματικού. Ομως, εάν σήμερα οι ελληνικές τιμές δεν είναι ανταγωνιστικές, άραγε αυτό οφείλεται στο εργασιακό κόστος ανά μονάδα προϊόντος, που παραμένει στη χώρα μας το χαμηλότερο στην ευρωζώνη ή μήπως στο μερίδιο κερδών στο ΑΕΠ, που είναι αντιστοίχως το υψηλότερο; Η ελληνική παθογένεια δεν αντιμετωπίζεται με συνταγές παντός καιρού, ούτε με τυφλές ασκήσεις επί χάρτου, αλλά απαιτεί εξειδικευμένες πολιτικές παρεμβάσεις προς μείωση της ανισότητος εισοδημάτων. Στη χώρα μας, η επέκταση του δημόσιου χώρου οφείλεται στην καχεκτικότητα του ιδιωτικού και, συνεπώς, το κράτος δεν είναι αιτία, αλλά επιφαινόμενο. Για το σημερινό μακελειό μπορεί να ευθύνεται ο Γερμανός, αλλά όχι ο Γάλλος φιλόσοφος.

Επιτέλους… ας πτωχεύσουμε!

Πρώτη καταχώρηση: Παρασκευή, 9 Απριλίου 2010, 21:29

Πάνος Πικραμένος

Όλα δείχνουν ότι η ελληνική Πολιτεία σύντομα θα βρεθεί εμπρός στο δίλλημα, να αναλάβει τις ευθύνες της ή προς τους πολίτες της ή προς τους δανειστές της.

Είναι πλέον τοις πάσοι οφθαλμοφανές ότι ο βρόγχος του δημόσιου χρέους αντί να χαλαρώνει, σφίγγει ολοένα και περισσότερο.

Οι περιβόητες «αγορές» αγνόησαν τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ και επιβάλλουν τοκογλυφικά επιτόκια στην ήδη «ζωντανή-νεκρή» ελληνική οικονομία.

Η ελληνική κυβέρνηση θεωρητικά έχει δύο λύσεις για να βγει από το αδιέξοδο: ή να πρέπει να ζητήσει την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης ΕΕ-ΔΝΤ ή να καταφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Όλοι συμφωνούν ότι και οι δύο αυτές λύσεις, που δεν διαφέρουν και πολύ μεταξύ τους, και ειδικά η δεύτερη, θα επιφέρουν τα μέγιστα δεινά στην ελληνική κοινωνία.

Θα περικοπούν οι κοινωνικές δαπάνες, θα χαθούν εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, και το εθνικό εισόδημα θα συρρικνωθεί σε επίπεδα που θα θυμίζουν τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Αποτέλεσμα θα είναι να δυναμιτιστεί η κοινωνική συνοχή και να κλονιστεί το πολιτικό σύστημα, ίσως ακόμη και η ήδη προβληματική, ελληνική Δημοκρατία. Άδηλη δε, θα καταστεί η μοίρα όσων εθνικών θεμάτων βρίσκονται ανοικτά και υπό διαπραγμάτευση.

Όλα αυτά θα συμβούν για να πληρωθούν κατά προτεραιότητα οι δανειστές του ελληνικού Δημοσίου.

Ωστόσο, υπάρχει και μία τρίτη λύση που η ιστορική πείρα έχει αποδείξει ότι είναι η πλέον συμφέρουσα για το κοινωνικό σύνολο: η στάση πληρωμών και η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους με στόχο την διαγραφή τουλάχιστον ενός μεγάλου μέρους του. Με δύο λόγια: η κήρυξη πτώχευσης.

Να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Αργεντινής

Μέχρι το 1999 η Αργεντινή ήταν το «παιδί-θαύμα» της νεοφιλελεύθερης οικονομικής ορθοδοξίας.

Είχε καταργήσει τους προστατευτικούς φραγμούς, είχε εκποιήσει πάνω από 400 κάθε είδους κρατικές επιχειρήσεις, που αποτελούσαν την ραχοκοκαλιά της οικονομίας της (χαλυβουργίες, πετροχημικές βιομηχανίες, τηλεπικοινωνίες, αερομεταφορές, τράπεζες, ασφαλιστικές κ.ά.) και είχε συνδέσει το πέζος με το δολάριο.

Στα τέλη του 2001, η κρίση οδήγησε την αργεντίνικη κοινωνία σε σημείο ανάφλεξης. Το ξέσπασμα ήλθε όταν ο κεντροαριστερός Φερνάντο ντε λα Ρούα, πνευματικό τέκνο των Τόνι Μπλερ και Μπιλ Κλίντον, απαγόρευσε την ανάληψη μετρητών από τις τράπεζες, πέραν του ποσού των 250 δολαρίων.
Ενώ εργάτες, υπάλληλοι και αγρότες μάχονταν στους δρόμους των μεγαλουπόλεων, ο ντε λα Ρούα αναγκάστηκε να διαφύγει με ελικόπτερο από την ταράτσα του προεδρικού μεγάρου για να γλυτώσει από την οργή του όχλου.

Ο νέος πρόεδρος Νέστωρ Κίρτσνερ, απλώς αρνήθηκε να πληρώσει τους δανειστές. Δεν συμπεριέλαβε ούτε έναν νεοφιλελεύθερο οικονομολόγο στο επιτελείο του και απαίτησε τη διαγραφή του χρέους.

Ακλόνητο επιχείρημα του γερμανικής καταγωγής Κίρτσνερ, ήταν οι δεκάδες νεκροί στους δρόμους των μεγαλουπόλεων, οι εργάτες που είχαν καταλάβει τα εργοστάσια και παρήγαγαν προϊόντα για λογαριασμό τους και το πλήθος που πλιατσικολογούσε και αντιμετώπιζε στους δρόμους τις δυνάμεις ασφαλείας.

Δήλωσε ορθά κοφτά στους διεθνείς τοκογλύφους ότι δεν πρόκειται να εξοντώσει τον λαό του για να πλουτίζουν τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Για να πεισθούν, όπως λέγεται, πρότεινε στους τραπεζίτες να τον συνοδεύσουν σε μία βόλτα στις φαβέλες των αργεντίνικων μεγαλουπόλεων.

Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, οι δανειστές και το ΔΝΤ διέγραψαν το μεγαλύτερο μέρος της οφειλής και δέχθηκαν την αποπληρωμή των υπολοίπων με χαριστικούς όρους.

Σε ό,τι αφορά τους τόκους των ληξιπρόθεσμων δανείων, αυτοί δεν αναγνωρίσθηκαν ποτέ από την Αργεντινή, παρά το ότι αρχικά είχε συμφωνήσει να τους πληρώσει.

Τα υπέρ και τα κατά

Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί μετά από μία χρεωκοπία είναι ο πρόσκαιρος αποκλεισμός από τις διεθνείς χρηματαγορές και το πλήγμα που θα δεχθεί η αξιοπιστία της χώρας μας. Όμως, η αξιοπιστία αυτή έχει ήδη εξανεμιστεί, όπως αποδεικνύουν τα τοκογλυφικά επιτόκια, που απαιτούν οι «αγορές» από την ελληνική οικονομία.

Επίσης, η πείρα έχει αποδείξει διεθνώς ότι οι «αγορές» διαθέτουν μνήμη λωτοφάγου και αυτό που τις ενδιαφέρει είναι μόνο το κέρδος. Πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι οι τραπεζίτες θα επανακάμψουν με νέες προσφορές για δάνεια, μόλις η ελληνική οικονομία αρχίσει να ανορθώνεται. Η Αργεντινή αλλά και η Ρωσία, δεν θεωρούνται πλέον αναξιόπιστοι πιστωτές, αν και στήριξαν την οικονομική τους άνθηση των τελευταίων χρόνων σε παρόμοιες «χρεωκοπίες».

Το ίδιο το ελληνικό κράτος έχει βρεθεί συχνά σε αυτή την κατάσταση, με πολιτικούς του αναστήματος ενός Ελευθερίου Βενιζέλου και ενός Σπυρίδωνος Τρικούπη να κηρύσσουν πτώχευση, στην οποία στήριξαν τη μετέπειτα ανάπτυξη της χώρας.

Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις που θα έχει η λύση της πτώχευσης στο μέλλον της Ελλάδας στην ΟΝΕ και την ΕΕ γενικότερα, ας μιλήσουν επιτέλους οι ειδικοί. Κάποιοι πάντως υπογραμμίζουν ότι εφόσον ισοσκελίζεται ο προϋπολογισμός, δεν μπορεί υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις και λένε με νόημα ότι ειδικά η Γερμανία θα πρέπει να σκεφτεί πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο αποπομπής της Ελλάδας, γιατί έτσι θα ρισκάρει τη διάλυση της ευρωζώνης, χωρίς μάλιστα να έχουν ανασχεθεί οι επιθέσεις των κερδοσκόπων κατά άλλων χωρών.

Ο καθηγητής Σπύρος Μαρκέτος, αναπτύσσοντας την επιχειρηματολογία υπέρ της πτώχευσης, ήδη πριν από έναν χρόνο στην εφημερίδα «Αυγή», αναφέρει ότι από νομική άποψη τα κράτη «βρίσκονται σε ριζικά διαφορετική θέση από τις εταιρείες που χρεοκοπούν, καθώς δεν νοείται κατάσχεση σε βάρος τους ούτε υπάρχουν δικαστήρια που να μπορούν να εκδώσουν εκτελεστές αποφάσεις εναντίον τους. Αν αυτοί που κυβερνούν στʼ όνομα του λαού θελήσουν επιτέλους να προτάξουν τις δικές του ανάγκες και να βάλουν σε δεύτερη μοίρα εκείνες των δανειστών, μόνο πολιτικά μπορεί νʼ ανατραπεί η απόφασή τους…».

Όσο για τον comme il faut μικροαστικό εκσυγχρονισμό, δηλαδή τι εντύπωση θα κάνουμε στους Ευρωπαίους εταίρους μας, η απάντηση δίδεται στο ίδιο άρθρο: «Η στάση πληρωμών του δημοσίου δεν επάγεται την ηθική απαξία που επιφέρουν οι χρεοκοπίες των ιδιωτών, καθώς οφείλεται κυρίως σε παράγοντες του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, και κατεξοχήν σε μεταβολές στις τιμές των εμπορευμάτων και τα επιτόκια, αυτό δηλαδή που συνέβη τα τελευταία χρόνια. Υπάρχει μάλιστα σαφής συσχέτιση, στη μακρά διάρκεια, μεταξύ ελεύθερης διακίνησης των κεφαλαίων και εκδήλωσης καταστάσεων οι οποίες επιβάλλουν στάση πληρωμών του δημόσιου χρέους…».

Άλλωστε, ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται…
Πες την αποψή σου.Ti πιστεύεις οτι ειναι η πράσινη ανάπτυξη;
Μια ΑΘΩΑ άποψη( με ελαφρά επιχειρηματολογία)

Ο Τζών Κ. Γκαλμπρέηθ (στο βιβλίο του «τα αθώα ψέματα») έχει μιλήσει για τις έρευνες τη δεκαετία της «μεγάλης ύφεσης», του 1930, ώστε να βρεθεί ένα νέο όνομα για τον καπιταλισμό, που είχε αποκτήσει έντονα αρνητικό περιεχόμενο. Κι αυτό ήταν η «Αγορά». Αλλά πρώτος για την 3η βιομηχανική επανάσταση, που θα είναι «πράσινη» και θα στηρίζεται στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας μίλησε ο Τζέρεμι Ρίφκιν.

Ας έρθουμε λοιπόν στα δικά μας:

Στο Πίτσμπουργκ, την άλλοτε πρωτεύουσα της βιομηχανίας των ΗΠΑ, ο Ομπάμα και το G20 προτείνουν την «πράσινη οικονομία» ως εναλλακτικό όνομα-μάσκα του ίδιου οικονομικού συστήματος, του καπιταλιστικού. Συγκεκριμένα, η οικονομική κρίση παρουσιάζεται ως ένα ζήτημα αντίθεσης του φιλελεύθερου και του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Πρόκειται, όμως, περί αυτού; Ασφαλώς όχι. Διότι δεν έχουμε την κρίση μιας μορφής καπιταλισμού, αλλά του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος ως τρόπου παραγωγής και συσσώρευσης, βασισμένου στη μεγιστοποίηση του κέρδους. Και δεν είναι μόνο θέμα των τεράστιων κοινωνικών ανισοτήτων, ούτε της επιδιωκόμενης πολιτικής διευθέτησης της κρίσης, αλλά για ένα σύστημα που συγκρούεται με την ύπαρξη της ζωής πάνω στον πλανήτη. Με άλλα λόγια το καπιταλιστικό σύστημα έχει φθάσει στα όριά του καθώς συγκρούεται με ζωτικά μεγέθη όχι μόνο του ανθρώπινου πολιτισμού αλλά και της ίδιας της ύπαρξης της φύσης και της ζωής.

Η «πράσινη οικονομία» επιχειρεί απλώς να νομιμοποιήσει το υφιστάμενο πλην ευρύτατα αμφισβητούμενο οικονομικό σύστημα. Η ίδια καταναλωτική κοινωνία ως θεμελιώδης μετάλλαξη της οικολογίας του ανθρώπινου είδους σύμφωνα με την οποία όλα διέπονται από το νόμο της ανταλλακτικής αξίας, αμφισβητείται. Γι’ αυτό στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη γίνεται μία γιγαντιαία προσπάθεια ανάταξης της συμβολικής νομιμοποίησης της οικονομίας της Αγοράς μέσω της πράσινης ανάπτυξης στην οποία ο Ομπάμα έχει ήδη επενδύσει 60 δισεκατομμύρια δολάρια.

Και για να γελάσουμε:

Μόνον 200.000 χρόνια μας χωρίζουν από την τελευταία αλλαγή του κλίματος. Σκέφτομαι:
Μήπως και οι πίθηκοι οδηγούσαν ρυπογόνα αυτοκίνητα;;
Μήπως και είχαν φάρμες αγελάδων που… έκλαναν διοξύδιο του άνθρακος;;
Μήπως και έκαναν εκτεταμένη χρήση ηλεκτρισμού από μη… ανανεώσιμες πηγές;;
Μήπως και καλλιεργούσαν τη γη με λιπάσματα και ζιζανιοκτόνα;;
Και τέλος δεν έχει η σωρευμένη ΑΠΑΤΗ που μας ρίχνουν κατακέφαλα.
Και όλα μοιάζουν με τις εφέσεις που υποβάλλουν οι θανατοποινίτες.
Εκεί που ισχύει η ποινή.
Ακόμα.

8:51 – 12 Απρ 2010
Το πραγματικό πρόβλημα είναι άλλο
Τώρα που λύσαμε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο το χρηματοδοτικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, είναι καιρός να ασχοληθούμε και με το πραγματικό…